سرنوشت ۳۳۷ هواپیمای دیگر ایران چه می‌شود

با وجود تمام شایعات بار دیگر کاخ سفید مجبور شد به اصول تصریح شده در توافق هسته ای میان ایران و شش کشور قدرتمند جهان پایبند بماند و نسبت به تمدید حضور خود در این توافق حکم کند، اما با این وجود هنوز این ابهام بر سر جای خود باقی‌ است که آیا ترامپ قصد دارد یکی‌دیگر از تصمیمات دیوانه‌وار خود در عرصه سیاسی را در رابطه با برجام بگیرد یا خیر.

هرچند اتحادیه اروپا تاکنون بارها تاکید کرده که به توافق هسته ای با ایران پایبند است و ایران نیز در تمام بررسی‌های انجام شده به توافق کاملا پایبند بوده، اما خروج آمریکا از این توافق می‌تواند مشکلاتی را در برخی از توافق های پسابرجامی و به خصوص صنعت هواپیمایی به وجود آورد.

با توجه به این‌که آمریکا در بسیاری از عرصه های هوایی جهان به فناوری های شبه انحصاری دسترسی دارد و پیش از این نیز اعلام کرده که فروش هر هواپیمایی به ایران که حداقل ۱۰ درصد از تجهیزات آن به شرکت های آمریکایی مرتبط باشد نیاز به صدور مجوز جداگانه از سوی این دولت دارد، در صورت تغییر در رویکرد فعلی کاخ سفید توافق های ایران برای خرید هواپیما با اما و اگرهای جدیدی مواجه می‌شود.

ایرلاین های ایرانی در قراردادها و توافق‌های جداگانه تاکنون در رابطه با ۳۴۸ فروند هواپیما با هواپیماسازان بزرگ مذاکره داشتند که از این رقم ۲۶۰ فروند که مربوط به شرکت‌های "ایران ایر" و "آسمان" می‌شود به مرحله قرارداد نهایی رسیده و دیگر توافق‌ها نیاز به نهایی شدن در مراحل بعدی دارد.

از تمام قراردادهای امضا شده تاکنون ۱۱ فروند هواپیمای جدید شامل سه فروند ایرباس و هشت فروند ATR وارد ایران شده و دیگر هواپیماها در صف انتظار هستند.

در چنین شرایطی با وجود آن‌که اوفک – وزارت خزانه داری آمریکا – مجوزهای لازم برای فروش هواپیما به ایران در قالب این قراردادها را اعلام کرده، اما تغییر رویکرد دولت آمریکا در پایبندی به برجام می‌تواند سرنوشت ۳۳۷ هواپیمای باقی‌مانده ایران در صف خرید را نامعلوم کند.

هرچند مقام‌های ایرانی بارها اعلام کرده‌اند آمریکا توان خروج از برجام بدون پرداخت هزینه‌ای گزاف را ندارد و با صدور مجوزهای لازم قراردادهای فعلی برای طرفین لازم‌الاجرا هستند، اما تهدیدهای ترامپ شاید پای هواپیماسازانی که به ایران آمده‌اند را سست کند؛ از این‌رو باید دید که آیا می‌توان انتظار داشت که ایران در مجامع بین‌المللی نسبت به این تهدیدات واکنش نشان می‌دهد یا این‌که باید شاهد تغییراتی در برنامه‌ریزی برای آینده‌ ایرلاین‌های ایرانی بود.